As Pontes, 30 de setembro de 2021. Hoxe cúmprense 650 anos do acontecemento que dá orixe ao nome As Pontes de García Rodríguez.
En setembro de 1371 o rei Henrique II convoca as Cortes na cidade zamorana de Toro. As Cortes son unha asemblea que preside o monarca asistido polo consello real e no que están representados os diferentes grupos sociais da época: nobreza, clero e estamentos cidadáns (cidades e vilas).
As Cortes prolongáronse durante varios días e o 30 de setembro o rei asinou a doazón da Vila das Pontes de Eume ao cabaleiro García Rodríguez de Valcárcel, como recoñecemento á lealdade mostrada.
O contexto desta lealdade hai que situalo no conflito acontecido trala morte temperá de Afonso onceno, que será sucedido polo seu fillo Don Pedro (Pedro I) e a quen lle disputará o trono o seu irmán Henrique de Trastámara (Henrique II). En apoio de Don Henrique acudirá o nobre García Rodríguez de Valcárcel, que participará na batalla de Nájera. Este é un importante episodio bélico no que participarán ingleses e franceses, que xa estaban enfrontados nun longo conflito.
Nesta importante batalla Henrique de Trastámara é derrotado, pero consigue escapar, cuestión que será decisiva. García Rodríguez de Valcárcel é preso nesta batalla, polo que ten que pagar unha importante suma de diñeiro para ser liberado. Un par de anos máis tarde, Henrique de Trastámara gañará a guerra contra o seu irmán e farase de forma definitiva co trono de Castela e León. Co novo rei García Rodríguez recibirá a vila das Pontes de Eume e o seu couto, un enclave situado no norte do Condado de Trastámara.
O rei Don Henrique realiza unha doazón “pura y perpetua y non revocable” para García Rodríguez e os seus descendentes, da vila das Pontes e do seu alfoz, con tódolos seus dereitos e rendas. A vila localizábase dentro do Condado de Trastámara.
Ademais, xunto a esta doazón, o rei Henrique II concede a García Rodríguez autoridade para nomear alcaldes e alguacil así como escribáns públicos e calquera outro oficio necesario para lograr o bo funcionamento da vila.
A carta de privilexio rodado da doazón das Pontes de Eume que se conserva é unha copia feita por Luís de Salazar (1658-1734) do privilexio orixinal que estaba no Arquivo do Conde de Lemos. O privilexio rodado orixinal non se conserva e a copia consérvase na Colección Salazar y Castro da Real Academia de la Historia.
Transcribimos a continuación parte do privilexio rodado; este é o nome que se lle dá aos documentos legais nos que un monarca outorga unha concesión ou un privilexio a unha persoa ou a un grupo, e o documento contén unha roda, signo do rei, que daba validez ao documento como auténtico. Está datado seguindo a Era Hispánica, que empeza no ano 38 a.C. Por tanto á data do documento (era de 1409) hai que lle restar trinta e oito anos para o noso calendario actual.
TRANSCRICIÓN DA CESIÓN DA VILA PONTES DE EUME
“(…) queremos q[ue] sepan por este n[uest]ro privi-
llegio todos los homes que agora son y serán de aqui adelan-
te como nos dn Enrique por la gracia de Dios Rey de Castie-
lla de Toledo de Leon de Gallicia de Sevilla de Cordova de Murzia
de Jaen del Algarbe de Algezira e sr de Molina
Regnante en uno con la Reyna da Joana mi muger y con el
Ynfante dn Joan mio fijo primero heredero en los Regnos de
Castiella y de Leon. Por conoscer a vos García Rodriguez de
Valcarcel n[uest]ro vasallo quantas lealtanzas de fianza fallamos en
vos el d[ic]ho García Rodríguez despues que sodes n[uest]ro y en n[uest]ro ser- vicio, e
otrosí por quanto afan y travajo y perdidas ovistes to-
mado por nos e por ende por vos facer bien y m[e]r[ce]d e por vos
dar galardon deste afan y travajos que por nos havedes rescivido
e por que vos y los de v[uest]ro linage valades mas y ayades con que
mejor nos podades serbir y haciendo voluntad de vos herdar
en los n[uest]ros Regnos y finque en remembrancia para otros que lo
sopieren y oyeren facemos vos donación pura y perpetua y non re-
vocable, e damos que aydes vos y los que despues de vos vi-
nieren por siempre jamas el lugar de las Puentes de Hume
e el señorío del Real y con mero misto imperio y con todas las
rentas y pechos y d[e]r[ech]os (…)
(…)E por este n[uest]ro privilegio e por el traslado
del signado como d[ic]ho es vos damos entero complido poder para que
podades poner y pongades Alcaldes y Alguazil y escrivanos pu[bli]cos
y otros oficiales qualesquer en el d[ic]ho lugar de las Puentes de Hu-
me e en sus terminos quantos quisierades y vierades que cum-
plen a los quales d[ich]os oficiales y escrivanos que vos y posier-
des o mandardes poner mandamos que usen de los d d[ic]hos oficios se-
gun que saben y mejor y mas complidamente usan y deben usar
todos aquellos que han Jur[isdicci]on por si en qualesquier Cibdades y v[ill]as
y Lugares de los n[uest]ros Regnos con fuero(…)
(…)manda-
mos dar este n[uest]ro privilegio rodado y seellado con n[uest]ro seello de plomo colgado
dado en las Cortes de Toro 30 días de Setiembre era de 1409 (…)”
